Voorbeelden van akten

Na de invoering van de Burgerlijke Stand door de Franse Republiek werden de akten zonder vaste structuur in één enkel register of in aparte registers voor geboorten, huwelijken en overlijdens neergeschreven. Nadien kwamen voorgedrukte formulieren waardoor het telkens opnieuw schrijven van dezelfde teksten niet meer nodig was en waardoor de documenten meer gestandaardiseerd werden qua structuur en inhoud. Het lezen van deze documenten werd ook eenvoudiger voor de beginneling of voor anderstaligen.

Hieronder volgt een uiteenzetting van de structuur van akten met voorbeelden die niet gebaseerd zijn op voorgedrukte formulieren.

Structuur gemeenschappelijk aan alle akten

In het algemeen bestaat een akte van de burgerlijke stand uit vier gedeelten die niet altijd allemaal aanwezig zijn:

De hoofding van de akte
Het hoofdgedeelte van de akte dat varieert naargelang het gaat over een geboorte- huwelijks- of overlijdensakte.
Het besluit van de akte.
Nota's in de marge van de akte die informatie bevat die onbekend was op het moment van het opstellen. Zo bij voorbeeld de erkenning van een kind door een later huwelijk van zijn vader en moeder of de melding van overlijden in de marge van een geboorte- of huwelijksakte.

De hoofding van de akte, voorgesteld door de groen omrande zone in de volgende voorbeelden, bevat in het algemeen:

Meestal de aard van de akte (geboorte, huwelijk of overlijden).
De gemeente of de stad waar de akte opgesteld werd en soms ook het arrondissement en de provincie.
Dag en uur van de opstelling.
Naam en functie van de opsteller die gemachtigd is officiële akten op te stellen. Soms komt deze vermelding in het besluit voor.

Het besluit van de akte, voorgesteld door de blauw omrande zone in de volgende voorbeelden, kan bevatten:

Vermelding van wettelijke formaliteiten gepleegd door de opsteller zoals het voorlezen van het document.
Naam, beroep, leeftijd en woonplaats van de getuigen.
Naam en functie van de opsteller indien niet vermeld in de hoofding.
Naam van de betrokkenen die ongeletterd zijn en niet in staat zijn te tekenen.
Handtekening van de betrokkenen, zoals die van de getuigen en van de opsteller.

Het centrale gedeelte van de akte (aangeduid in het rood in de onderstaande voorbeelden):

Geboorteakte

Het hoofdgedeelte van een geboorteakte bevat:

De aangevers, hun beroep, leeftijd en woonplaats.
Naam, voornaam, beroep en leeftijd van de vader als hij niet een van de aangevers is.
Naam en soms het beroep van de moeder.
Datum, uur en soms adres waar de geboorte heeft plaatsgevonden.
Geslacht en voornamen van de boreling.

Het jaer een duyzend acht honderd drij en veertig, den vijfden september om drij ueren na middag, voor ons Burgemeester, beampten van den burgerlijken stand te Gheel, is gekomen Joannes Casimirus Schooffs, winkelier, alhier woonende tweede wijk, gebortig van Gheel, oud zeven en dertig jaeren, ons vertoonende een kind van het vrouwe geslacht, geboren heden om een uer na middag, ten zijnen woonhuyze, van hem ende Dymphna Caers, gebortig van Gheel, oud drij en dertig jaeren, zijne huysvrouw, aen welk kind hij verklaerd te geven de voornaemen van Anna Catharina. Deze verklaering en vertooning gedaen ten bijwezen van Josephus Franciscus Schooffs, particulieren, oud dertig jaeren, en Joannes Franciscus Biddeloo, schrijver, oud zeven en twintig jaeren, getuygen alhier woonende, en hebben den vader en de getuygen, na voorlezing aen hun gedaen, dezen akte met ons geteekend.

Huwelijksakte

Het hoofdgedeelte van een huwelijksakte bevat:

Naam, voornaam, leeftijd, beroep en woonplaats van de gehuwden.
Naam, voornaam, leeftijd, beroep en woonplaats van de hun ouders. Wanneer een of beide ouders overleden zijn, de plaats en soms de datum van overlijden.
In sommige gevallen, dezelfde informatie met betrekking tot de grootouders. Al deze informatie is te vinden in de geel omrande zone van de akte hieronder.
De inventaris van de documenten die door de huwelijkskandidaten ingediend zijn ter ondersteuning van hun huwelijksverzoek (geschreven toestemming van ouders of voogden die niet bij het huwelijk aanwezig zijn, kopieën van geboorteakten, in voorkomend geval kopieën van overlijdensakten van de ouders en/of grootouders, bewijs van militaire dienst, huwelijkscontract, ...).
De data van publicatie van de huwelijksafkondiging en de vaststelling dat er geen bezwaren tegen het huwelijk ingediend werden (zie paars omrand gedeelte).
De uittreksels van het burgerlijk wetboek voorgelezen aan de toekomstige gehuwden, de vermelding van hun instemming met het huwelijk en tenslotte de officiële bevestiging van het huwelijk (zie geel-groen omkaderd gedeelte).
Indien toepasselijk, de erkenning van kind(eren) van beide of een van beide partners.

Het jaer een duyzend acht honderd zeven en dertig, den zesden mey om negen ueren voor middag, voor ons Borgemeester, beampten van den borgerlijken stand te Gheel, zijn gekomen de heer Joannes Casimirus Schooffs, particulieren, alhier woonende eerste wijk, geboren te Gheel den tienden february duyzend acht honderd zes, bejaerden zoon van de heer Joannes Franciscus Schooffs en van dame Anna Maria Knaeps, particuliere, alhier tegenwoordig en toestemmende, en binnen deze gemeente woonachtig, ende Dymphna Caers, landbouwster, alhier woonende tweede wijk, geboren te Gheel den veertienden meert duyzend acht honderd tien, bejaerde dogter van Franciscus Caers, overleden te Gheel den acht en twintigsten meert duyzend acht honderd acht en twintig, en van Anna Maria Cools, landbouwster, alhier tegenwoordig en toestemmende en binnen deze gemeente woonachtig, de geboortens en het overlijden blijkens de Registers alhier ter Greffie berustende, welke comparanten ons verzocht hebben van voorts te gaen tot het houwelijk onder hun beraemd, zijnde de afkondigingen en aenplakkingen dier voor en aen ons gemeyntenhuys gedaen, de eerste den drij en twintigsten en de tweede den dertigsten april jongstleden, sondaegs om elf ueren voor middag, geene tegenstrijding aen dit houwelijk ons gedaen zijnde, recht doende aen hun verzoek, naer aen hun voorgelezen te hebben allen de bovengemelde stukken als mede het zesde kapittel van den borgerlijken wetboek, titel van het houwelijk, hebben wij gevraegd aen de toekomende bruydegom en bruyd ofte zij begeeren zich te nemen voor man ende vrouwe, ieder van hun in het bezonder geantwoord hebbende dat Ja, verklaeren wij in den naem van de wet, dat de heer Joannes Casimirus Schooffs ende Dymphna Caers vereenigd zijn door het houwelijk. Van alle het gene wij hebben opgesteld, akte in het bijwezen van Petrus Josephus Caers, landbouwer, oud vijf en dertig jaren, broeder van de vrouwe, Franciscus Vandepoel, particulieren, oud twee en vijftig jaren, schoonbroeder van de vrouwe, Josephus Verbuecken, kamerbode, oud zeven en dertig jaren, en Joannes Franciscus Biddeloo, schrijver, oud een en twintig jaren te vollen, getuygen alhier woonende, dewelke dezen, naer voorlezinge aen hun gedaen, met ons de drij laeste getuygen, benevens den man en deszelfs ouders hebben geteekend; de vrouwe, de moeder van de vrouwe en den eersten getuygen verklaeren niet te konnen schrijven ofte teekenen ter oorzake van ongeleerdheyd.

Overlijdensakte

Het hoofdgedeelte van een overlijdensakte bevat:

De aangever(s), hun beroep, leeftijd en woonplaats (hieronder geel omlijnd).
Naam, voornaam, leeftijd, beroep en laatste woonplaats van de overledene.
Dag, uur en plaats (adres) van het overlijden.
De leeftijd van de overledene (of zijn geboortedatum indien bekend) en plaats van geboorte.
De namen van vader en moeder, hun beroep en vaak de plaats van hun overlijden.
In voorkomend geval, de naam en voornaam van de partner van de overledene en eventueel de namen van eerdere, overleden partners.

Alle elementen, eigen aan de overledene, zijn ouders en zijn partner zijn hieronder rood omlijnd.

Ten jare duizend acht honderd acht en tachtig, den achsten april ten tien ure voor middag, verschenen vóór ons Gummarus Boeckmans, schepen, gedelegeerden ambtenaar van den Burgerlijken Stand der gemeente Gheel, arrondissement Turnhout, provincie Antwerpen, Augustinus Govaerts, koperslager, oud negen en dertig jaren, en Joannes Cornelis, herbergier, oud vijf en dertig jaren, beiden alhier wonende eerste wijk, geburen des overledene, ons verklarende dat Dymphna Caers, zonder beroep, alhier wonende en er geboren den veertienden maart achttienhonderd tien, dochter van wijlen Franciscus Caers en wijlen Anna Maria Cools, (weduwenaar) zeg, weduwe van Joannes Casimirus Schooffs, overleden is gisteren om elf ure 's avonds ten woonhuize der weduwe Vital Schooffs, alhier herbergierster eerste wijk. Wij hebben ons van voormeld overlijden verzekerd. Waarvan deze akt door ons ten gemeentehuize in dubbel is opgemaakt en na voorlezing geteekend met de declaranten.